Willem Wilmink vandaag | Afstudeerserie Photographic Design (juli 2019)
Voor deze fotoserie heeft Myrthe Effing (januari, 1992) vijf gedichten van Willem Wilmink vertaald naar het nu. Gedichten die jaren geleden zijn geschreven door de bekende dichter uit Enschede, maar tegenwoordig ook nog actueel zijn. Ze is met een 9 afgestudeerd voor de opleiding Photographic Design in Amsterdam. Inmiddels is haar werk ook geëxposeerd bij Fotogalerie Objektief in Enschede. De expositie werd op zondag 5 september 2021 geopend door Matthijs van Nieuwkerk. Op zondag 7 april 2024 is de opening van de expositie bij Stanislaus in Enschede.
Volgens van Nieuwkerk is ook Myrthe Effing nu lid van het ‘geheime genootschap’ dat zich altijd inzet voor ‘verdere verbreiding van het werk van Willem Wilmink.’ „Want dit maakt het werk van Wilmink weer iets ontroerender”
In dit fotoproject zijn verschillende gedichten van Willem Wilmink vertaald naar beeld. Waaronder de gedichten Oorlog, Frekie, Tilligte vroeger, Huilen is
gezond en Enschede huilt.
Willem Wilmink
Dichter Willem Wilmink (1936-2003) werd geboren in Enschede, de stad waar hij wel uit vertrok, maar nooit achter zich liet. In de Javastraat werd hij geboren, op 25
oktober 1936, en in de Javastraat is hij overleden, op 2 augustus 2003. Een cirkel was rond. Kenmerkend was zijn eenvoudige taalgebruik, waar empathie uitsprak voor wie het minder getroffen
had in de wereld en voor wie een buitenstaander durfde te zijn. Hij zag zichzelf ook als buitenstaander, omdat hem in zijn Amsterdamse jaren niet de erkenning ten deel viel die hij verdiende.
Toch had hij daarnaast de neiging overal een positieve draai aan te geven. Hij stelde graag de zaken, de feiten uit het verleden en de werkelijkheid mooier voor dan ze waren. Voor zijn
gevoel is hij nooit ouder geworden dan 11. Voor zijn werk als dichter en tekstschrijver heeft dit grote consequenties gehad. Hij schreef graag en veel over kinderen, voor kinderen ook, zoals zijn
bijdragen aan diverse jeugdprogramma’s op televisie laten zien. Hij had grote successen met liedteksten als De oude school, Frekie en Hilversum 3 bestond nog niet. En met het aangrijpende gedicht
Ben Ali Libi.
Willem Wilmink keerde in 1991 terug naar Enschede, waar Twente hem met open armen en erkenning ontving.
Frekie - Willem Wilmink
Wanneer ‘s middags om vier uur
onze schoolbel was gegaan
en we gingen voetbal spelen,
dan kwam Freek er altijd aan.
Frekie woonde in de buurt
maar zat niet op onze school.
Hij was een debiele jongen,
een mongool.
Meestal riep er iemand wel:
‘Kom maar, Frekie, doe maar mee.’
Welke kant hij uit moest schoppen,
daarvan had-ie geen idee.
Maar we legden soms de bal
op twee meter van het doel,
en we riepen: ‘Schieten, Frekie!’
En hij trok een ernstig smoel.
Als het raak was, dook de keeper
mooi naar de verkeerde kant,
en ‘t was goal, en dan was Frekie
kampioen van Nederland.
Misschien vind je Frekie zielig.
Ja. Bedenk er dan maar bij,
dat ik niet vaak iemand aantrof
die zo blij kon zijn als hij.
Oorlog - Willem Wilmink
't Was oorlog. We zaten gewoon in de klas.
Je was bang... voor een vak waar je slecht in was.
Je was bang... voor een beurt, zo ineens voor het bord.
Niet bang voor de oorlog, maar voor je rapport
De Duitse soldaten marcheerden maar an.
De Duitse soldaten, wat zongen die dan?
‘Er bloeit een wit bloempje daarginds op de hei.’
Of: ‘In de maand mei is de winter voorbij.’
We vonden het mooi, zo’n soldatenlied.
Het kwaad dat ze deden, dat kenden we niet.
Soms was er doodsangst, door het gerucht
van vliegtuigen, met mooi weer in de lucht.
Mooi weer, dat betekende levensgevaar.
In een kelder zaten we dicht bij elkaar.
En de buurman speelde zo dapper voor spook
en we moesten er nog wel om lachen ook.
We hadden na een bombardement
nieuw speelterrein, met gras en cement.
Daar speelde je dat je gesneuveld was,
dan lag je een tijdje dood in het gras
Je maakte een voetbal of ook wel een bom
van proppen papier, elastiekje erom.
Het leven ging meestal gewoon maar zijn gang.
Soms was je toch bang. Soms ben ik nog bang.
Huilen is gezond - Willem Wilmink
Leg nu die krant maar even neer,
echt lezen doe je toch niet meer,
huil nou maar even.
Ja, tegen iemands lichaam aan
zou dat natuurlijk beter gaan,
maar huil nou even.
Dat jij de enige niet bent,
dat is een troost die je al kent,
dus huil maar even.
Een ander troosten voor verdriet
dat kan ook niet, dat kan ook niet,
maar huil toch even.
Altijd maar flink zijn is niet goed:
als je niet weet hoe 't verder moet,
huil dan toch even.
Straks, met nog tranen langs je kin
denk je ineens: ik heb weer zin,
om door te leven.
Tilligte vroeger
Een vader fietst door 't boerenland
in de vroege ochtendmist
en hij heeft achterop zijn fiets
een kleine houten kist.
Daar ligt de nieuwe wereld in
waarop hij had gehoopt:
zijn zoontje dat gestorven is
voordat het werd gedoopt.
Vader begraaft het kereltje
in ongewijde grond.
Daarboven lopen Onze Heer
de tranen langs de mond.
Enschede huilt - Willem Wilmink
Een buurt, die wel veel zorgen had,
maar die ook vol verhalen zat,
vol humor en gezelligheid,
die buurt zijn we voor eeuwig kwijt.
Daar waar het vol van kinderen was,
verschillend van geloof en ras,
maar in hun spel gelijkgezind
loopt nu geen enkel kind.
In de oorlog stond de stad in brand
op Pathmos, Zwik en Hogeland:
meer dan een halve eeuw nadien
kun je daarvan nog sporen zien.
Nu is, in de heerlijke maand mei,
bij vogelzang, zo vrij en blij,
de stad opnieuw iets aangedaan
dat nooit en nooit voorbij zal gaan.
Arm Enschede, verberg je in
de armen van je koningin
en huil, want daar is reden voor
en huil dan maar aan één stuk door.
